IRC Nedir?
Internet Relay Chat (IRC), 1988 yılında Jarkko Oikarinen tarafından geliştirilen ve dünya çapında birçok insanın anlık mesajlaşma ve toplu sohbet odaları aracılığıyla iletişim kurmasını sağlayan bir protokoldür. IRC ağları, istemci-sunucu modeli ile çalışır ve çeşitli kanallar üzerinden sohbet etmeye olanak tanır.
IRC kullanırken komutlar, sunucu ve istemci arasındaki iletişimi kolaylaştırmak için büyük önem taşır. Bu makalede, kullanıcıların en sık kullandığı IRC komutlarını ayrıntılı şekilde inceleyeceğiz.
Temel IRC Komutları
IRC ağlarında temel seviyede kullanım için aşağıdaki komutlar gereklidir.
| Komut | Açıklama |
| /join #kanaladı | Belirtilen kanala katılmanızı sağlar. |
| /part #kanaladı | Katıldığınız bir kanaldan çıkmanızı sağlar. |
| /quit [mesaj] | IRC sunucusundan çıkış yapmanızı sağlar. |
| /nick yeniNick | Kullanıcı adınızı (nick) değiştirmenizi sağlar. |
| /me eylem | Kanalda üçüncü şahıs bakış açısıyla bir eylem bildirmenizi sağlar. Örn: /me gülümsüyor → “Kullanıcı gülümsüyor“ |
| / kullanıcı mesaj | Belirtilen kullanıcıya özel mesaj göndermenizi sağlar. |
| /whisper kullanıcı mesaj | Kullanıcıya özel mesaj gönderir (bazı sunucular destekler). |
| /list | Sunucudaki mevcut tüm kanalları gösterir. |
Kanal Yönetimi Komutları
Bir kanal yönetiyorsanız veya moderatör iseniz, aşağıdaki komutlar işinize yarayacaktır:
| Komut | Açıklama |
| /op kullanıcı | Kullanıcıya operatör yetkisi verir. |
| /deop kullanıcı | Kullanıcının operatör yetkisini kaldırır. |
| /kick kullanıcı [sebep] | Kullanıcıyı kanaldan atar. |
| /ban kullanıcı | Kullanıcıyı kanaldan yasaklar. |
| /unban kullanıcı | Kullanıcının yasağını kaldırır. |
| /mute kullanıcı | Kullanıcının konuşmasını engeller. |
| /topic #kanaladı yeniKonu | Kanalın konu başlığını değiştirir. |
| /mode #kanaladı +m | Kanalı “sessiz moda” alır (sadece yetkililer konuşabilir). |
| /mode #kanaladı -m | Kanalı normale döndürür. |
Sunucu ve Ağ Yönetimi Komutları
IRC sunucu operatörü veya yöneticisiyseniz, daha kapsamlı kontrol sağlayan komutlar:
| Komut | Açıklama |
| /kill kullanıcı [sebep] | Kullanıcıyı IRC sunucusundan zorla çıkartır. |
| /globalkill kullanıcı | Kullanıcıyı tüm IRC ağı üzerinden engeller. |
| /gline kullanıcı | Kullanıcının IP adresini sunucudan yasaklar. |
| /shun kullanıcı | Kullanıcının sunucuda herhangi bir işlem yapmasını engeller. |
| /kline IP | Belirtilen IP adresini yasaklar. |
| /whowas kullanıcı | Kullanıcı geçmiş bilgilerini gösterir. |
| /stats | Sunucu ile ilgili istatistikleri gösterir. |
Özel ve Eğlenceli Komutlar
Bazı komutlar sohbeti daha eğlenceli hale getirmek için kullanılır:
| Komut | Açıklama |
| /whois kullanıcı | Kullanıcının detaylı bilgilerini gösterir. |
| /away [mesaj] | “Uzakta” olduğunuzu belirtir. |
| /back | “Geri döndüğünüzü” gösterir. |
| /ignore kullanıcı | Belirli bir kullanıcıyı görmezden gelmenizi sağlar. |
| /ping kullanıcı | Kullanıcının sunucu yanıt süresini gösterir. |
| /slap kullanıcı | Kullanıcıya şaka amaçlı bir “tokat” atar.
|
IRC, günümüzde hâlâ kullanılan güçlü bir sohbet platformudur. Özellikle teknik topluluklar, açık kaynak geliştiricileri ve eski internet kültürünü yaşatan bireyler tarafından aktif şekilde tercih edilmektedir.
IRC komutlarını iyi bilmek, sohbet deneyiminizi daha eğlenceli ve kontrollü hale getirebilir. Özellikle kanal yönetimi, moderasyon ve güvenlik komutlarını doğru kullanmak, bir sunucuyu başarılı şekilde işletmek için önemlidir.
IRC’de Servisler ve Kullanımları
IRC (Internet Relay Chat), gerçek zamanlı iletişimi sağlayan en eski ve en güvenilir sohbet protokollerinden biridir. IRC ağlarında kullanıcı yönetimi, kanal güvenliği ve mesajlaşma gibi işlemleri otomatik hale getiren hizmetler bulunur. ChanServ, NickServ, OperServ ve MemoServ, bu servislerin en sık kullanılanlarıdır.
Bu makalede, bu hizmetlerin sunduğu komutları ve nasıl kullanıldıklarını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
ChanServ, kanal sahipleri ve operatörler için kanal yönetimini kolaylaştıran bir hizmettir. Kanal koruması, kullanıcı izinleri ve otomatik yetkilendirme gibi işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır.
ChanServ Temel Komutları
| Komut | Açıklama |
| / ChanServ REGISTER #kanal şifre açıklama | Kanalı kaydeder ve yönetici şifre belirler. |
| / ChanServ SET #kanal [option] [değer] | Kanal ayarlarını değiştirir. (Örn: SET MLOCK modlarını belirler.) |
| / ChanServ OP #kanal kullanıcı | Kullanıcıya operatör yetkisi verir. |
| / ChanServ DEOP #kanal kullanıcı | Kullanıcının operatör yetkisini kaldırır. |
| / ChanServ VOICE #kanal kullanıcı | Kullanıcıya voice yetkisi verir. |
| / ChanServ DEVOICE #kanal kullanıcı | Kullanıcının voice yetkisini kaldırır. |
| / ChanServ BAN #kanal kullanıcı | Kullanıcıyı kanaldan yasaklar (banlar). |
| / ChanServ UNBAN #kanal kullanıcı | Kullanıcının yasağını kaldırır. |
| / ChanServ KICK #kanal kullanıcı [sebep] | Kullanıcıyı kanaldan atar. |
| / ChanServ DROP #kanal | Kanalı kaydı siler ve yönetici erişimini kaldırır. |
| / ChanServ HELP | Kullanılabilir tüm ChanServ komutlarını gösterir. |
Önemli Not: Eğer bir kanal kaydedildiyse, kanalın sahibi otomatik olarak “Founder” rolü alır ve en yüksek yönetici yetkilerine sahip olur.
IRC’de kullanıcılar bir takma ad (nick) seçerek sohbet ederler. Ancak başkasının sizin takma adınızı kullanmasını istemezsiniz, değil mi? İşte bu noktada NickServ devreye girer!
NickServ Temel Komutları
| Komut | Açıklama |
| / NickServ REGISTER şifre e-posta | Takma adınızı kayıt eder ve şifre belirler. |
| / NickServ IDENTIFY şifre | Takma adınızı doğrular ve giriş yapar. |
| / NickServ SET [option] [değer] | NickServ ayarlarını değiştirir. (Örn: SET EMAIL e-posta değiştirir.) |
| / NickServ RECOVER nick şifre | Eğer takma adınız başkası tarafından alınmışsa, geri almanızı sağlar. |
| / NickServ RELEASE nick şifre | Nick’in kullanım kilidini kaldırır. |
| / NickServ GHOST nick şifre | Takma adınızı başka bir kullanıcının elinden alır ve onu IRC’den çıkarır. |
| / NickServ DROP | Takma adınızı kalıcı olarak siler. |
| / NickServ STATUS nick | Kullanıcının doğrulama durumunu gösterir. |
| / NickServ HELP | Kullanılabilir tüm NickServ komutlarını gösterir. |
Önemli Not: NickServ sayesinde takma adınızı koruyabilir, sahte kullanıcıların sizin adınızı kullanmasını engelleyebilirsiniz.
IRC ağlarında sunucu operatörleri (IRCop) sistemi yönetir. OperServ, bu operatörlerin kullanıcıları ve kanalları kontrol etmesine yardımcı olur.
OperServ Temel Komutları
| Komut | Açıklama |
| / OperServ RAW komut | IRC sunucusuna doğrudan komut gönderir. |
| / OperServ KILL kullanıcı sebep | Kullanıcıyı IRC’den çıkartır. |
| / OperServ AKILL IP sebep | Kullanıcının IP adresini yasaklar. |
| / OperServ GLINE IP sebep | Kullanıcının genel yasaklama işlemini yapar. |
| / OperServ SHUN kullanıcı | Kullanıcının sunucuda mesaj göndermesini engeller. |
| / OperServ CLEARMODES #kanal | Kanal modlarını sıfırlar. |
| / OperServ JUPE server sebep | Sunucuyu geçici olarak devre dışı bırakır. |
| / OperServ HELP | Kullanılabilir tüm OperServ komutlarını gösterir. |
Önemli Not: OperServ, yalnızca IRC operatörleri tarafından kullanılır ve genel kullanıcılara açık değildir.
MemoServ, IRC kullanıcılarının birbirlerine kısa mesaj (not) göndermesine olanak sağlar.
MemoServ Temel Komutları
| Komut | Açıklama |
| / MemoServ SEND kullanıcı mesaj | Kullanıcıya özel bir mesaj bırakır. |
| / MemoServ READ numara | Gönderilen belirli bir mesajı okur. |
| / MemoServ LIST | Alınan tüm mesajları listeler. |
| / MemoServ DEL numara | Belirtilen mesajı siler. |
| / MemoServ HELP | Kullanılabilir tüm MemoServ komutlarını gösterir. |
Önemli Not: MemoServ kullanıcılara kısa not bırakmak için ideal bir hizmettir.
Sonuç
IRC’de ChanServ, NickServ, OperServ ve MemoServ, ağın düzenli çalışmasını sağlamak için çok önemli servislerdir. Kanal yönetimi, kullanıcı doğrulama, operatör denetimi ve mesajlaşma hizmetleri bu sistemler sayesinde kolaylaştırılır.
Eğer bir IRC kanal yöneticisiyseniz, bu servisleri iyi öğrenmek, kanalınızın güvenliğini ve yönetimini sağlamlaştıracaktır.
IRC dünyasında daha etkin olmak ve profesyonel bir yönetici gibi hareket etmek istiyorsanız, bu komutları kullanmayı öğrenmek kesinlikle şarttır! 🎯